لباس محلی کرمان
در جامعه شهری استان کرمان زنان از چادر یا روپوش در مکانهای عمومی استفاده میکنند و مردان کت و شلوار یا پیراهن و شلوار میپوشند. زنان در خانه یا در مجالس مهمانی لباس ویژهای جدا از بقیه نقاط ندارند فقط پوشش زنان عشایر در بعضی نقاط متفاوت است که متأسفانه امروزه در حال از بین رفتن است. زنان ایل آسیاببر لباس گشاد تا سر زانو بر تن میکنند و از روسری به نام «شلیک» که با سکه تزئین شده است، استفاده میکنند. زنان ایل افشار و طایفه قاسم اولادی، لباسهای بلند دارند، دور سر دستمال میبندند و روی آن چارقد میگذارند. زنان در ایل بچاقچی دامن چیندار، چارقد، دستمال و عمامه دارند. زنان عشایر بلوچ لباس گشاد و بلندی تا روی پنجه پا میپوشند که دارای سرآستین و یقههای تنگ است.
فرهنگ استان کرمان متشکل از ترکیب فرهنگهای بلوچی، زرتشتی و کرمانی است و هر گروه پوشاک مخصوص به خود را دارد.
پوشاک بانوان کرمانی
چارقد: چارقد سرپوشی است از پارچه چهارگوش که به شکل سه گوش آن را تا میکنند و به وسیله سنجاق قفلی زیر گلو محکم مینمایند. افراد ثروتمند به سنجاق قفلی گویهای طلایی یا سنجاق طلا آویزان میکردند.
پیچه: پیچه نوعی پوشش به شکل نقاب برای پنهان نمودن صورت بوده که از یال و دم اسب تهیه میشده است. پیچه را به وسیله روبانی که در بالای آن وصل میشده روی پیشانی قرار میدادند و بند آن را پشت سر گره میزدند و سپس چادر مشکی را روی سر میانداختند.
چادر دلاغ: این پوشش جورابی است از نوک انگشت پا تا کمر که پاچه آن تنگ و بالای آن گشاد و شلوار مانند است و زنان به پا میکردند. چادر دلاغ به صورت چادر عربی اما بدون آستین بوده و زیر آن شلوار مشکی میپوشیدند. چادر دلاغ در واقع همان چاقچور یا چاقشور است.
شلیته: شلیته دامن کوتاه و پرچینی بوده که روی شلوار به تن میکردند و کمر آن مانند شلوار دارای لیفه بوده و با نخی به کمر محکم میشده است.
پیرن (پیراهن): پیراهن تنپوشی چیندار و یقه گرد با آستینهای لولهای یا پفی بوده است.
پیراهن شش ترک: قسمت کمر این پیراهن تنگ دوخته میشد و پایین تنه دو برابر گشاد بوده است. آستینها بلند و سرشانه چیندار بوده است.
یل: نوعی تنپوش یا کت زنانه بوده است که زنان و دختران در فصل سرما تن میکردند و قد آن تا روی باسن میرسید.
پیراهن چین پیلهای: این پیراهن نوعی تنپوش از جنس کتان بوده است. یقه آن گرد و آستینها بلند و دارای مچ پیچ بود. پایین تنه این پیراهن را مانند دامن چین پیلهای میدادند.
پاپوشهای زنانه: پاپوشهای زنانه شامل ساغری، قندره، کفشهای گیوهای و گالش میشده است.
پوشاک مردان کرمانی
سرپوشهای مردانه: مردان برای پوشش سر از کلاه گرد نمدی، کلاه دورهای (شاپو، کلاه پهلوی)، عمامه و کلاه بافتنی (کاموایی) استفاده میکردند.
تنپوشها: تنپوشهای مردانه شامل مواردی همچون پیراهن، قبا، سرداری، جلیقه و شال کمر میشده است.
پیراهن:پیراهن مردان نسبتاً بلند بوده و تا بالای زانو میرسید و از دو طرف پهلو به ارتفاع 10-15 سانتیمتر چاک داشته است. یقه آن گرد و ساده بوده و از سرشانه یا جلو دکمه میخورد. آستینها گشاد و بلند بود و در قسمت مچ یک چاک کوچک داشت. طبقه ثروتمند جامعه قسمتهای یقه، سرآستینها و انتهای پیراهن را با نخهای رنگی روشن نقرهدوزی میکردند و با نوارهای تزئینی آن را یَراقدوزی مینمودند.
قبا: قبا کتی بلند و بدون یقه بود و هنگامی که آن را به تن میکردند یقه آن به شکل هفت یا مایل درمیآمد. این تنپوش جلو باز بوده و به وسیله چند دکمه یا بندیلک دو طرف قبا به یکدیگر وصل میشد.
پاپوشها: پاپوشهای مردانه شامل مواردی چون گیوه، ساغری، ارسی، زنگال، قندر و شاپسند میشده است.
پاپیچ یا مچ پیچ: این پاپوش تا حدود 50 سال پیش در کرمان رایج بوده و به غیر از نظامیان که همیشه استفاده میکردند، عامه مردم در زمستانها یا در هنگام کشاورزی یا شکار از آن استفاده مینمودند. مچ پیچها اصولاً از پارچههای پشمی و ابریشمی به عرض 10-15 سانتیمتر و به طول تقریبی 4-5 متر از مچ پا تا زیر خم زانوها پیچیده میشدند. این پوشش در سیرجان به «پاتو» و در میان زرتشتیان به «پاتابه» معروف بوده است.
پوشاک نوزادان
سرپوشها
دور گوشو : پارچه ای است سه یا چهار گوش که روی کایتو برسر نوزاد میپوشیدند. دورگوشو را به صورت سه گوش درآورده و پشت گردن گرهمی زدند.
چارقدو: روسریهای چهار گوش کوچک بودند.
کلاه چینو: کلاهی که دورتادور آن با پارچهٔ دیگری چین میخورده و بوسیلهٔ دو بند زیر گلو بسته میشده.
لچک :روسریهای سه گوش را میگویند.
شمیلوی کلاه دار: نوعی شنل کلاه دار از جنس مخمل یاپارچههای پشمی تهیه میشده است. در صورت تمایل بوسیلهٔ دو بند زیر گلومحکم میشود. قد آن از نوک سر تا نوک پا بوده است. جلو پیشانی کلاه را بهصورت چین دار درمی آوردند. نوع دیگر بدون کلاه بوده است.
